Pedagog, Badacz, Intelektualista, Uczony, Eksperymentator, Myśliciel, Wrażliwy Człowiek, Ciekawy Ludzi (dzieci) i świata, kochał przyrodę.
Moje spotkania z Penttim Hakkarainenem rozpoczęły się w 2012 roku. Wówczas po raz pierwszy z wizytą studyjną przybyli do Bydgoszczy wraz z Mildą Bredikyte. Połączyło nas wspólne zainteresowanie oryginalną kulturowo-historyczną teorią rozwoju Lwa S. Wygotskiego, możliwością wykorzystania jej do badań rozwoju i uczenia się dzieci oraz tworzenia warunków dla rozwojowej zmiany. Pentti należał do uznanych w międzynarodowej społeczności badaczy ISCAR, był twórczym kontynuatorem i współczesnym interpretatorem myśli Wygotskiego. Jego zainteresowania koncentrowały się szczególnie wokół kategorii zabawy i jej roli w rozwoju dziecka, samoregulacji. Zainicjował wiele cennych dyskusji wokół wyrafinowanych kategorii obecnych w teorio-metodzie Wygotskiego (pamiętam dyskusje i interpretacje: pierieżywanie, zmysł).
W ostatniej dekadzie odwiedził (wraz z żona Mildą) Bydgoszcz wielokrotnie. Oprócz wizyt studyjnych, szczególne znaczenie miały spotkania eksperckie związane z realizowanymi projektami w paradygmacie CHAT. W projekcie Akademickie Centrum Kreatywności: Nauczanie rozwijające według Lwa S. Wygotskiego we wczesnej edukacji dziecka. Od teorii do zmiany w praktyce był znaczącym ekspertem. Niezwykle cenne były Epizody Wspólnego Zaangażowania w międzynarodowym projekcie NEPL KA2 STRATEGIC PARTNERSHIP PROJECT n°2015-1-LT01-KA201-013443 Narrative environments for play and learning (NEPL). Dzięki Penttiemu odkrywaliśmy zabawę jako formę wspierania rozwoju dziecka w kontekście wyższych funkcji psychicznych. Pentti zapraszał nas do dyskusji i refleksji nad zabawą odnosząc się do swoich doświadczeń z Laboratorium Zabawy w Kajaani (Finlandia), czy tych późniejszych, kontynuowanych (wraz z Mildą) w Laboratorium Zabawy w Wilnie (Litwa). Zainicjował dyskusję o rozwoju samoregulacji u dzieci w kontekście zabawy narracyjnej. Cenił dyskusje, potrafił słuchać, ale szczególnie był zainteresowany rozumieniem, interpretacją świata przez dzieci i ujawnionymi w sytuacjach zabawy strategiami uczenia się. W moim albumie pozostanie wiele zdjęć Penttiego z wielkim zaangażowaniem obserwującego dzieci w sytuacji uczenia się i zabawy.
Swoją wiedzą dzielił się w sposób charyzmatyczny i inspirujący, stawiał pytania-problemy, które „napędzały narrację” i na które wspólnie poszukiwaliśmy odpowiedzi. Znaczący był jego udział w międzynarodowej konferencji Re-discovering Vygotsky. Socio-historical-cultural approach to development and education Reconstruction and historical-methodological tropes. Developmental approach to education according to Lev S. Vygotsky. From theory to changes in practice, gdzie był głównym key-speakerem (obok Galiny Zuckermann, Eleny Kravcovej, Gienadija Kravcova) w Bydgoszczy w 2018 r. Mieliśmy nadzieję na kontynuację w takim gronie tego wydarzenia naukowego.
Dla pedagogów zainteresowanych podejściem kulturowo-historycznym, interpretacją dzieł Wygotskiego jego twórczość pozostanie źródłem inspiracji.
Zespół badawczy Katedry Dydaktyki i Studiów nad Kulturą Edukacji Wydziału Pedagogiki UKW w Bydgoszczy w maju/czerwcu 2022 r. organizuje konferencję Zabawa–Uczenie się–Rozwój. Pamięci Penttiego Hakkarainena zostanie poświęcona specjalna sesja „Zabawa jako strategia rozwoju i uczenia się. Podejście kulturowo-historyczne”.
prof. dr hab. Ewa Filipiak, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Forum Oświatowe Vol 33, No 2(66), 2021
